Yangın güvenliği ekipmanlarının başında gelen yangın söndürme tüpleri, yangın sınıflarına göre farklı içeriklere ve dolayısıyla farklı tanımlama yöntemlerine sahiptir. Doğru tüpün doğru zamanda kullanılması, can ve mal kaybını önlemek için hayati önem taşır. Bu rehberde, yangın tüplerindeki renk kodlarını ve yaygın tüp tiplerinin (ABC, BC, CO₂) anlamlarını inceleyeceğiz.
📋 Yangın Sınıfları ve Harf Kodları
Bir yangın tüpünün ne için uygun olduğunu anlamadan önce, yangınların sınıflandırılmasını bilmek gerekir:
| Sınıf | Yanıcı Madde Türü | Örnekler |
| A | Katı Maddeler | Ahşap, kâğıt, kumaş, plastik |
| B | Yanıcı Sıvılar | Benzin, yağ, tiner, alkol |
| C | Yanıcı Gazlar | LPG, Propan, Doğalgaz, Asetilen |
| D | Aktif Metaller | Magnezyum, Sodyum, Titanyum (Genellikle özel alanlarda) |
| E | Elektrik Yangınları | Canlı elektrik tesisatı, cihazlar |
Not: Standartlara göre elektrik yangınları (E sınıfı) için özel söndürücüler kullanılır. Günümüzde birçok kuru kimyevi tozlu tüpün (ABC) elektrik yangınlarında kullanımı için uygun olduğu belirtilse de, CO₂ ve Halon/Alternatifi tüpler, geride kalıntı bırakmadığı için elektrik yangınlarında sıkça tercih edilir.
🎨 Yangın Tüpü Renk Kodları (Gövde/Şerit)
Türkiye’de ve uluslararası standartlarda (EN 3’e göre), yangın tüplerinin gövde rengi genellikle kırmızı olsa da, söndürücü içeriğini ayırt etmek için gövde üzerinde bulunan renk şeritleri veya etiket/yazıların rengi kullanılır.
| İçerik Tipi | Yaygın Renk Kodu (Şerit/Etiket) | Söndürücü Madde | Uygun Yangın Sınıfları |
| ABC | Mavi Şerit veya Etiket | Kuru Kimyevi Toz (Monoamonyum Fosfat/Sodyum Bikarbonat) | A, B, C (ve genellikle E) |
| BC | Mavi Şerit veya Etiket | Kuru Kimyevi Toz (Sodyum Bikarbonat) | B, C (ve genellikle E) |
| CO₂ | Siyah Şerit veya Etiket | Karbondioksit Gazı | B, C (ve genellikle E) |
| Köpüklü (AFFF) | Krem/Açık Kahverengi veya Mavi Şerit (Standartlara göre değişebilir) | Su Bazlı Köpük | A, B |
| Su | Kırmızı Gövde (Genellikle şerit yok veya farklı) | Su | Sadece A |
🛠️ Yaygın Tüp Tiplerinin Detaylı İncelenmesi
1. ABC Kuru Kimyevi Tozlu Tüpler (Çok Amaçlı)
- Tanım: En yaygın kullanılan tiptir. Üzerinde genellikle “ABC” veya “A-B-C” ibaresi bulunur.
- Çalışma Prensibi: Toz, yangın üçgenindeki kimyasal reaksiyonu keser.
- Avantajı: Çok yönlüdür; katı, sıvı ve gaz yangınlarında kullanılabilir.
- Dezavantajı: Söndürme sonrası geride yoğun toz kalıntısı bırakır, bu da elektronik cihazlara ve hassas makinelere zarar verebilir.
2. BC Kuru Kimyevi Tozlu Tüpler
- Tanım: Sadece “BC” ibaresi ile işaretlenir.
- Çalışma Prensibi: ABC ile benzerdir ancak katı madde yangınlarında (A sınıfı) etkili değildir.
- Kullanım Alanı: Sıvı ve gaz yangınları ile elektrik yangınları için tercih edilebilir.
3. CO₂ (Karbondioksitli) Tüpler
- Tanım: Üzerinde “CO₂” yazar.
- Özellik: Gaz halindedir, basınç göstergesi (manometre) yoktur. Soğuk bir huni (horn) kısmı bulunur.
- Çalışma Prensibi: Yangını boğma (oksijeni uzaklaştırma) ve soğutma yoluyla söndürür.
- Avantajı: Kalıntı bırakmaz. Bu nedenle sunucu odaları, laboratuvarlar ve elektrik panoları için idealdir.
- Uyarı: Kapalı alanda kullanıldığında boğucu etkiye neden olabilir.
⚠️ Tüp Kontrolü: Basınç Göstergesi
Yangın tüplerinin doğru çalıştığından emin olmanın en basit yolu basınç göstergesini (manometre) kontrol etmektir:
- Yeşil Bölge: Tüpün yeterli basınca sahip olduğunu ve kullanıma hazır olduğunu gösterir.
- Kırmızı Bölge: Basıncın düşük olduğunu, tüpün yeniden dolum veya bakım gerektirdiğini gösterir.
Bu içerik, okuyucularınıza yangın tüpleri hakkında temel ve kritik bilgileri sunacaktır.









